Vandaag is al weer de één na laatste dag van Westerwolde rijgt. Sinds 20 juni kon de tuin gratis worden bezocht en daar is veel gebruik van gemaakt. De cortenstalen objecten van Oscar de Jong die voor deze gelegenheid waren te bewonderen trokken veel aandacht. En ook voor de rondleidingen was veel animo. Bezoekers uitten hun waardering voor het werk dat de tuingroep verricht. De planten staan er daardoor, en door het mooie voorjaar, op dit moment over het algemeen prima bij, de een wat uitbundiger dan de andere.
Al jaren op dezelfde plek
Sommige kruiden moeten regelmatig verplant worden omdat ze anders langzaam wegkwijnen. Zo niet de citroenmelisse (Melissa officinalis). Deze plant staat al jaren op dezelfde plek en komt elk jaar weer zonder problemen op. In het voorjaar vormt het frisgroen blad dat, de naam zegt het al, naar citroen ruikt. De citroengeur wordt veroorzaakt door 2 inhoudsstoffen: citral en citronellal. Deze stoffen komen voor in de olie van een groot aantal planten die naar citroen ruiken zoals bijvoorbeeld citroengras en citroenverbena.
De citroenmelisse in onze tuin.
Bijenplant
Citroenmelisse is een echte bijenplant. “Melisse” betekent daarom ook in het oud-Grieks ‘honingbij’. Muggen en roofinsecten hebben juist een hekel aan deze geur. In de oudheid werd het al in kloostertuinen aangeplant vanwege haar heilzame werking. Met name als middel tegen slapeloosheid, spijsverteringsproblemen, maagpijn, verkoudheid en koorts. De beroemde maar ook controversiële arts, filosoof en theoloog Paracelsus (1493-1541), die zich bezighield met alchemie en astrologie, maakte met citroenmelisse een heus ‘jeugdelixer’. Hij was ook van mening dat melisse “het beste kruid voor het hart” was. Hildegard von Bingen (1098-1179) schreef het vooral voor ter verbetering van de gemoedstoestand.
"Die Melisse ist warm und ein Mensch, der sie isst, lacht gern, weil ihre Wärme die Milz berührt und daher das Herz erfreut wird."
Allerlei toepassingen
Plinius de Oudere (ca. 23/24 – 79 na Chr.) beval de plant aan in de vorm van een extract tegen insectenbeten, menstruatiestoornissen, buikpijn en reumatische aandoeningen. In de 17e eeuw beschreef de Engelse schrijver John Evelyn (1620-1706) citroenmelisse als een plant die goed is voor de hersenen. In de 14de eeuw werd er door de karmelietessen van de abdij van St. Just Karmelietenwater (Eau de Carmes) van gemaakt. Dit is een alcoholisch extract van citroenmelisse en andere kruiden en werd gebruikt als kruidentonicum en toiletwater.
Melisse met wijn ghedroncken es goet teghen die beten ende steken van die fenijnnighe ghedierten. Sy sterckt dat herte ende verdrijft die swaermoedicheyt als die medecijns nu ter tijt van huer schrijven.
Nico Rookmaker
28 juni 2025
