Door het relatief warme najaar groeit het onkruid gewoon door en was er vandaag daardoor nog steeds heel veel te wieden. En hoewel de dagen nu wel duidelijk korter worden voelt het nog steeds niet herfstig aan en hadden we eerder een soort nazomergevoel. En dat in oktober!
Galega officinalis
Sommige planten maken daar dankbaar gebruik van en bloeien maar door zo lang als het kan. Zoals bijvoorbeeld de Galega (Galega officinalis) dat ook wel Franse lelie of Geitenruit wordt genoemd. Het is een meerjarige, kruidachtige plant die behoort tot de vlinderbloemigen. Het komt van nature voor in het Midden-Oosten en is van daaruit verspreid naar Europa, West-Azië en West-Pakistan.
Hier komt een onderschrift te staan. Hier komt een onderschrift te staan. Hier komt een onderschrift.
50 bloemen
Galega wordt tot 1 meter hoog en heeft een sterk verdikte wortel. De stengel is hol en de bloei is vanaf de zomer tot in de herfst met tot wel 50 paarse, rozerode of witte, geaderde bloemen. Na de bloei vormen er zich tot 3 cm lange peulen die drie, vier of vijf bruine zaden kunnen bevatten.
Melkproductie stimuleren
De naam galega komt uit het Grieks en betekent ‘melk tevoorschijn brengend’. Sinds de oudheid wordt het gebruikt om de melkproductie bij kraamvrouwen te stimuleren. Daarnaast werd het toegepast om de bloedsuikerspiegel te verlagen, de spijsvertering te bevorderen en vocht af te drijven.
Diergeneeskunde
Ook in de diergeneeskunde werd het gebruikt voor het aanzetten van melkproductie bij koeien en daarom werd het vroeger op grote schaal geteeld als een voedergewas, maar ook als groenbemester. Het kan namelijk heel goed stikstof uit de lucht binden. Dit doet de plant doordat het een symbiose aangaat met rhizobium-bacteriën. Die zitten in wortelknobbeltjes (ook wel stikstofknolletjes genoemd) en kunnen stikstof binden uit de lucht en vervolgens weer afgeven aan de plant. In ruil hiervoor levert de plant voedingsstoffen aan de bacteriën.
Zenuwgas
Bij het gebruik als veevoer was het van groot belang om vooral vóór de bloei het gewas te oogsten. Dit omdat Galega tijdens en na de bloei giftig wordt voor dieren. Het zenuwgif galegine wordt dan namelijk aangemaakt dat zich vanuit de wortels door de gehele plant verspreidt. Tot in de twintiger jaren van de vorige eeuw werd galegine ook gebruikt bij de behandeling van diabetes, maar door zijn giftigheid werd het al snel vervangen door andere middelen. Het onderzoek aan galegine leidde destijds echter wel tot de ontdekking van metformine dat tegenwoordig nog steeds gebruikt wordt bij de behandeling van diabetes type 2.
Nico Rookmaker
7 oktober 2023
Bronnen
Wikipedia
Kruidenencyclopedie, Nico Vermeulen
CZAV
