Doordat een aantal groepsleden op vakantie zijn waren we vandaag slecht met z’n drieën. Het werd in de loop van de ochtend zomers warm. Er bloeit nu een plant die een heel bescheiden uiterlijk heeft, maar toch bij iedereen wel bekend is: zoethout (Glycyrrhiza glabra).
Winterhard
Zoethout is een kalk minnende, vaste plant uit de vlinderbloemenfamilie, die ongeveer 1 meter hoog kan worden. Het bloeit licht paarsblauw, heeft mooi veervormig samengesteld blad en de vruchten zijn kleine peultjes. Oorspronkelijk komt zoethout uit het Middellandse Zeegebied en het zuidwesten van Azië en is in Nederland winterhard.
Zoethout in onze kruidentuin.
Wortel
Men gebruikt de wortel van de zoethoutplant, dus niet takjes zoals vaak gedacht wordt. Het was bij de oude Egyptenaren al bekend als medicinale plant. Theophrastus van Eresos, die rond 350 voor Christus leefde, schreef het voor bij hoest maar ook als dorstlesser. Om die reden zou zoethout deel hebben uitgemaakt van de standaarduitrusting van de Romeinse soldaten.
Drop
Zoethout werd vaak aangeplant in kloostertuinen vanwege het grote nut en het maken van “hoest coecken” zoals Rembertus Dodonaeus in zijn Cruijdeboeck in 1554 schreef (zie hieronder). Het sap van de wortels wordt tegenwoordig nog steeds veel toegepast in hoestdranken, maar ook in pruimtabak, kauwgom en sommige biersoorten en natuurlijk als grondstof voor drop. De uitvinding van de industriële dropproductie wordt toegeschreven aan de Italiaan Giorgio Amarelli, die er in 1731 in slaagde om het sap uit de zoethoutwortel tot drop te verwerken. Wij Nederlanders mogen hem dankbaar zijn want Nederland produceert meer drop dan welk land ter wereld ook, en Nederlanders eten gemiddeld twee kilo drop per jaar!
Vriendelijk
De zoetstof in zoethout is glycyrrizinezuur en heeft ongeveer vijftig keer de zoetkracht van rietsuiker. Het geeft de typische dropsmaak maar heeft helaas ook een bloeddruk verhogende werking. Misschien moet iedereen (nog) meer drop eten want volgens Hildegard von Bingen wordt je er een vriendelijk mens van.
"Es ist von gemäßigter Wärme, bereitet dem Menschen eine klare Stimme, wie auch immer man es isst, macht seinen Sinn freundlich, seine Augen klar und erweicht seinen Magen zur Verdauung."
Rembertus Dodonaeus over zoethout in zijn Cruijdeboeck uit 1554:
"Die wortelen van Gallissihout versueten die rouwe borste ende keele openen ende versueten die verstopte ende verladen longhene brenghen den hoest tot rijpicheyt ende doen die fluymen lossen zoo maeckt men in sommighe cloosteren van Hollant hoest coecken van den sape van Gallissihout met Gengebeer ende andere specie daer toe vermenght die alleen goet sijn tot den verouderden ende couden hoest ende dyerghelijcke ghebreken van der longhene ende borste."
Nico Rookmaker
31 mei 2025
Bronnen
- Hildegard von Bingen, Physica, ca. 1160
- Plantaardigheden.nl
- Wikipedia
