Vandaag zijn we weer begonnen met de werkzaamheden in de kruidentuin. We hebben onder andere het snoeisel uit de perken gehaald van de buxushaagjes die gisteren zijn gesnoeid. Ook de Zwarte moerbei (Morus nigra) is gesnoeid. Behoorlijk rigoureus dit keer. Tot nu toe werden jaarlijks slechts de nieuwe uitlopers weggesnoeid. Maar die groeiden elk jaar steeds heviger weer terug waardoor de kroon te groot werd. Daarom is besloten de moerbei te kandelaberen. Dit is een snoeitechniek waarbij alleen een aantal hoofdtakken gespaard blijven. De naam is afgeleid van het Engelse woord candle. Het uiterlijk van de boom lijkt na het kandelaberen namelijk op een kandelaar.
Sterke boom
De Zwarte moerbei is een bladverliezende boom die inheems is in Zuidwest-Azië, met name in regio’s als Iran en Afghanistan. Het wordt al duizenden jaren gekweekt voor zijn vruchten, bladeren, takken en schors. De moerbei is een hele sterke boom die weinig last heeft van ziekten of plagen. Het bloeit rond mei/juni en de vruchten zijn rond half augustus rijp. De vruchtjes die wel wat van bramen weghebben vormen zich op één-jarige takken. De smaak van een rijpe moerbei is zuurzoet en aromatisch, ze zijn zeer zacht en verliezen bij de minste aanraking sap.
De Zwarte moerbei in onze tuin na het kandelaberen.
Veel voedingsstoffen
De rijpe vruchten bevatten ongeveer 9% suiker en zijn uitermate geschikt voor het maken van jam, sap of wijn. Ze bevatten veel voedingsstoffen, waaronder vitamine C, vitamine K, ijzer en voedingsvezels en staan bekend om hun potentiële gezondheidsvoordelen, zoals het bevorderen van de spijsvertering en het verbeteren van de bloedcirculatie. Bovendien zouden ze antioxiderende-, laxerende-, en koortswerende eigenschappen hebben. Met het vruchtensap kunnen keelpijn en gezwollen stembanden worden behandeld. De schors wordt gebruikt om lintwormen te verdrijven.
Shakespeare
Een beroemde Zwarte moerbei is die van Shakespeare, die hem in 1609 in de tuin van zijn huis (New Place) in Stratford-on-Avon plantte. De tuin is tegenwoordig nog steeds te bezoeken en er staan ook tal van moerbeibomen. De meeste daarvan zijn een stek van de boom die Shakespeare plantte. De oorspronkelijke boom was in de jaren 1750 zo bekend geworden dat de toenmalige bewoner van New Place, de eerwaarde Francis Gastrell, de constante verzoeken om hem te zien zat werd en hem omhakte. Een lokale ondernemer Thomas Sharpe zag zijn kans schoon en kocht het hout waarvan hij veel voorwerpen maakte. Er werden echter zoveel souvenirs gemaakt dat hun authenticiteit op den duur in twijfel werd getrokken. Gastrell, die in een geschil over lokale belastingen terechtkwam, sloopte in 1759 het huis en verliet de stad voorgoed.
Van den sape van den rijpen Moerbesien wordt ghemaeckt een syrope die seer goet es tot alle sweeringhen ende heete gheswillen van der tonghen, mont amandelen ende keele. Die bladeren van Moerbesienboom met olie vermenght ghenesen die verbrantheyt daer op ghestreken. Dwater daer die wortelen ende bladeren tsamen in ghesoden sijn in den mont ghehouwen versuete die pijne ende weedom van den tanden.
Nico Rookmaker
22 maart 2025
