Een compleet uitje in alle rust

Laat je beslommeringen even achter terwijl je ontdekt hoe de kloosterlingen hier leefden in de middeleeuwen.
Een tekening van een kruisheer in gebed.

Geschiedenis

De rijke pastoor Jacobus Wiltingh uit Garrelsweer schenkt in 1464 zijn land bij ‘Apell’ aan de Orde van het Heilig Kruis. Zijn bedoeling is dat er een klooster zal verrijzen. Dat gebeurt inderdaad. Vanuit ‘moederklooster’ Bentlage komen enkele kanunniken en er wordt in sneltreinvaart gebouwd. Het nieuwe klooster heet ‘Domus Novae Lucis’, het ‘Huis van het Nieuwe Licht’.
Een tekening van een kruisheer in gebed.
Druk op een afbeelding om te vergroten.
Er komt een watermolen, een bak- en brouwhuis, een poortgebouw en een perkamenthuis. Er wonen nooit meer dan veertig kruisheren tegelijk in het klooster, maar elders in het complex wonen ook nog lekenbroeders, die het handwerk doen. Het werk van de kanunniken is bidden en zingen. Zeven keer per dag, dag en nacht. Ze bidden voor het zielenheil van alle overleden mensen, zodat die in de hemel komen.
Oude, houten koorbanken in de Kanunnikenkerk.
Koorbanken in de kerk.

Na de kloostertijd

In 1593 wordt Westerwolde protestant. De laatste prior, Johannes Emmen, zweert het katholicisme meteen af en wordt dominee. Hij trouwt met Anna van Vullen. Zij baten samen een gasthuis uit in het voormalige kloostergebouw. De kanunniken mogen in het klooster blijven wonen, als ze maar geen katholieke missen lezen. Dat gaat niet altijd goed. In 1614 overlijdt de laatste kanunnik. Niet lang daarna komt het klooster in handen van de stad Groningen. Er komt een school in en een opslagplaats, maar er wordt ook veel gesloopt, zoals de westvleugel en de eerste verdieping. Waarom zou je moeite doen om bouwmateriaal van ver te laten komen, als het in het klooster voor het grijpen ligt?
Druk op een afbeelding om te vergroten.

Restauratie

Geld voor het behoud van het gebouw is er dus niet, wel wordt een wandelbos aangelegd voor de Groningse upper-class. Tussen 1930 en 1933 keert het tij van afbraak en wordt het gebouw uitgebreid gerestaureerd. In de jaren ’80 van de twintigste eeuw wordt het een professioneel museum, met een inwonende beheerder. In 2001 volgt de herbouw van de westvleugel naar een ontwerp van de Deense architecten Johannes en Inger Exner.
Druk op een afbeelding om te vergroten.

Een bezoek nu

De mannen die in de middeleeuwen dit klooster betreden, laten de wereld achter zich. U kunt dat ook doen, door een habijt aan te trekken, een kaarsje in de kerk te branden of de spreeknis uit te proberen in de Refter. Ga eens liggen op een strozak in de slaapcellen en snuffel aan de kruiden in de Kruidentuin. Of bekijk een van onze vaste of wisselexposities. Voor kinderen zijn er speurtochten.

Voor volwassenen en kinderen werken wij de komende jaren aan een toegankelijk, inclusief en leuk museum, waar je samen iets kunt beleven tijdens een bezoek.

Kruidentuin

Kloosterenclave

Zien & doen